BANKALARARASI Kart Merkezi (BKM) dataları, yurtdışından sipariş edilen eserlere gelen vergi artırımı öncesi bu alışverişlerin ulaştığı büyüklüğü ortaya koydu. Buna nazaran, 2023’ün birinci yarısında 48.2 milyar TL olan yerli kartlar ile yurtdışından yapılan online alışveriş süreçleri, 2024’ün birinci yarısında 94 milyar lirayı aştı. Böylelikle, geçen yıl yurtiçinde kullanılan kartlarla yurtdışından yapılan online alışverişlerin yüzde 81.7’si, bu yılın yalnızca birinci altı ayında gerçekleşmiş oldu. Bu harcamaların sektörel dağılımına bakıldığında ise, en yüksek artışlardan birinin dokuma ve aksesuar ile elektronik eser kümesinde yaşandığı görüldü. Yurtdışından online yapılan dokuma ve aksesuar alışverişleri geçen yılın birinci yarısında 1.1 milyar TL iken bu yılın birinci yarısında 2.5 milyar lirayı aştı. Birebir devirde elektronik eşya alışverişleri ise 2.4 milyar liradan 3.6 milyar liraya yükseldi.
YAVAŞLAMA BEKLENTİSİ
Yurtiçindeki yüksek fiyatlar yurtdışından alışverişi daha avantajlı hale getirince, geçmiş aylarda da yurt dışından verilen siparişlerde patlama yaşanmıştı. Bu yılın haziran bilgilerinin açıklanıp, yılın birinci 6 ayına ait sayıların netleşmesiyle, bu alışverişlerin vergi artırımı öncesindeki ulaştığı büyüklük ortaya çıkmış oldu.
Geçen yılın tamamında ise, yurtiçinde kullanılan kartlarla yurtdışından yapılan online alışverişlerdeki büyüme suratı, yurtiçinde yapılan online alışveriş büyüme suratını sollamış; yurtdışından yapılan online alışverişler bir evvelki yıla kıyasla yüzde 135.5 artarken; yurtiçindeki online alışverişlerin büyüme suratı yüzde 99.7’de kalmıştı. Bu artışta, online platformlardaki yurtdışı satıcıların sunduğu fiyatların, yurtiçindeki etiket fiyatından daha ucuz olması tesirli olmuştu. Lakin, yurtdışı alışverişlere yönelik yapılan son düzenlemeler sonrası, bu alışverişlerde bariz bir yavaşlama yaşanması; bu düşüşün, BKM’nin ilerleyen periyotta açıklayacağı datalara de yansıması bekleniyor.
‘FİYATLARDAKİ AVANTAJ KALKAR’
2019’da Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile online yurtdışı sitelerinden yapılan ve pahası 22 ’yu geçmeyen alışverişlerdeki vergi muafiyeti kaldırılmış; böylece yurtdışı sitelerinden yapılan alışverişlere vergi uygulaması başlamış olmuştu. Geçen hafta açıklanan son düzenlemeyle de kargo ile yurtdışından gümrüksüz alışveriş sonu 30 Euro’ya düşürüldü, gümrük vergisi de artırıldı. Avrupa Birliği’nden gelen siparişlerde vergi yüzde 30’a, öbür ülkelerden gelen siparişlerde ise yüzde 60’a çıkarıldı.
Bu düzenlemeler sonrası, online platformlardaki yurtdışı satıcıların, yurtiçindeki satıcılara kıyasla daha uygun fiyatlı olması durumunun ortadan kalkacağını söyleyen TOBB E-Ticaret Meclis Üyesi Seyhun Özkara, “Yurtdışındaki satıcılar, Türkiye’deki satıcılara kıyasla bilhassa elektronik eserler başta olmak üzere pek çok eserde daha rekabetçiydi. Son düzenlemelerle bu ortadan kalkacaktır. Yurtdışındaki eserlerin fiyatıyla yurtiçindeki eserlerin fiyatı ortasındaki makas azalacağı için bu alışverişlerde azalmalar yaşanacaktır” değerlendirmesinde bulundu.
VERGİ DE ÖDENSE DAHA AVATAJLIYDI
YURTDIŞINDAN yapılan online alışverişlerin artmasının temel nedeni, eserlerin gümrük vergisine karşın iç pazardan daha ucuza satılıyor olmasıydı. Bu farkın nedenlerini Hürriyet’e anlatan uzmanlar, bu durumun, sipariş verilen ülkedeki enflasyonun ve o ülkede o esere uygulanan vergilerin Türkiye’deki enflasyon ve vergi oranlarına kıyasla daha düşük olmasından kaynaklandığını aktardı. Uzmanlara nazaran, Türkiye’deki firmaların eser fiyatlama konusunda daha enflasyonist yaklaşım içinde olmaları da yurtdışındaki satıcıların eserlerinin daha uygun fiyatlı olmasıyla sonuçlanıyordu.
Bu alışverişlere getirilen son vergiler öncesi oluşan fiyat farkı şu haldeydi: En çok talep gördüğü belirtilen bilgisayar kesimlerinden anakartın, yurtiçinde online fiyatı 6-7 bin lira aralığında değişirken; yurtdışı satıcılarda bu fiyat vergiler dahil 4 bin 945 liraya iniyordu. Avrupa’dan sipariş verilecek bir işlemci vergiler dahil 4 bin 454 liraya satılırken, yurtiçinde bu fiyat 5 bin 300-5 bin 900 lira aralığında değişiyordu.